Không ít lần tự hỏi vì sao các quốc gia phương Tây, mặc dù phải trải qua đêm trường Trung cổ, lại có thể bứt phá ngoạn mục và trở thành kẻ “đè đầu cưỡi cổ” các quốc gia châu Á. Trước đây, tôi nghĩ rằng nguyên nhân tới từ các tiến bộ khoa học kĩ thuật, thế nhưng nó lại chẳng phải gốc rễ của vấn đề. Sâu xa hơn, cần có một thứ định hình niềm tin và ươm mầm cho các tiến bộ khoa học ấy có thể phát triển. Và vì sao bản thân con người phương Tây cũng suy nghĩ khác con người phương Đông. Niall Ferguson trả lời câu hỏi này bằng (một vài) giả thuyết, là sự kết hợp của tôn giáo, địa lý, và có thể là một chút may mắn trong lịch sử loài người.

Các cuốn sách khác cùng của tác giả:

• 2003 - Empire: How Britain Made the Modern World
• 2004 - Colossus: The Rise and Fall of America’s Empire

Lời nói đầu

Phương pháp của tác giả đề cập tới là phương pháp luận lịch sử, dựa trên những kinh nghiệm quá khứ để học hỏi sai lầm và dự báo cho tương lai.

số người đã mất đông gấp 14 lần số người đang sống, và chúng ta, rủi ro thay, lại đang bỏ qua những kinh nghiệm mà đại đa số nhân loại đã tích lũy được

Quan điểm này có lẽ sẽ bị Taleb chê cười. Suýt chút nữa tôi đã dừng đọc cuốn sách này do nghĩ rằng mình chỉ nên trau dồi/theo đuổi một phương pháp luận mà thôi. Rất may mắn tôi đọc được lời nhận xét sau:

Taleb theo thiên hướng tư duy của nhóm Popper … Những người theo thuyết hoài nghi và cuối cùng luôn là bất khả tri luận, đề cao tính bất định của thế giới. Cái này trong khoa học thì rất có giá trị khi nói về phương pháp, khi nó thúc đấy chuỗi thử-sai-thử lại. Tuy nhiên có một cái trừu tượng hơn về mặt logic mà ít người trong nhóm này đả động tới. Xuất phát từ việc phê bình Tam Đoạn Luận của Aristotle, Novum Organum của Bacon đã công bố bộ công cụ mới trong tư duy về thế giới tự nhiên. Trong số này có một điểm là sự tưởng tượng, tức việc tìm hiểu thế giới tự nhiên, được dẫn đường bởi việc con người tưởng tượng sẽ tìm thấy “cái gì đó” ở nơi nào đó. Tức việc phản ánh thế giới tự nhiên không phải việc làm mang tính thụ động 1 chiều.

… phương pháp luận chính của Taleb vẫn là mang tính chất tổng hợp thường nghiệm, sau đó phổ quát hóa lên các sự việc khác, nên quan điểm của Taleb nghe thì rất có lý, nhưng bằng chứng yếu và tính kết nối kém (kết nối mệnh đề nguyên nhân-kết quả). 4 công cụ tư duy sơ khai của Aristotle này mang rất nhiều ngụy luận và ngẫu tượng mà chính bản thân người tổng hợp và diễn giải không nhận ra. Vì khi xử lý dữ liệu đầu vào, đối tượng tư duy không trừu tượng hóa để đưa về mô thức có thể kết nối với nhau được, cái này đã được Kant sắp xếp lại trong "Phê phán lý tính thuần túy".

Thú thực là tôi không hiểu được 1/2 bình luận trên, tuy nhiên có thể rút ra 2 điểm đó là: (i) có thể đọc tiếp; và (ii) hãy đọc Phê phán lý tính thuần túy của Kant (lại thêm một quyển sách nữa trong kho sách không biết tới khi nào mới đọc được)

Du khách nghĩ: ‘Ở đây chẳng có gì ngoài cây cỏ’, rồi bước đi. Nhưng người thợ rừng nói: ‘Hãy nhìn kìa, trong đám cỏ ấy có một con cọp đấy.’” Nói cách khác, Collingwood cho rằng lịch sử mang lại điều gì đó “khác hoàn toàn so với các quy tắc [khoa học], tức là sự thấu hiểu

Nhập đề: Câu hỏi của Rasselas

Thế nào là văn minh?

cách hiểu của Clark về từ văn minh, giai đoạn đêm trường Trung cổ kể từ khi La Mã sụp đổ đến thời kỳ Phục hưng ở thế kỷ XII không đủ tiêu chuẩn để được gọi là văn minh

Từ “văn minh” civilisation trong tiếng Pháp, được nhà kinh tế học Pháp Anne-Robert-Jacques Turgot dùng lần đầu năm 1752, và được xuất bản bốn năm sau đó bởi Victor Riqueti, Hầu tước xứ Mirabeau, cha của nhà cách mạng vĩ đại.

Samuel Johnson không chấp thuận từ mới này mà thích dùng từ lịch thiệp (civility) hơn. Đối với Johnson, nghĩa ngược lại của từ man rợ (barbarism) là cuộc sống đô thị lịch thiệp (tuy đôi lúc cũng hết sức thô lỗ) ở London mà ông yêu thích. Một nền văn minh (civilization), như gốc từ nguyên học của nó cho thấy, xoay quanh các thành thị (city)

Định nghĩa khác nhau dẫn tới việc đếm số lượng cũng khác nhau:

Adda Bozeman chỉ xác định được năm nền văn minh: phương Tây, Ấn Độ, Trung Quốc, Byzantine và Hồi giáo. Matthew Melko xác định được tổng cộng 12 nền văn minh, bảy trong số đó đã biến mất (Lưỡng Hà, Ai Cập, Crete, Cổ đại, Byzantine, Trung Mỹ, Andes), và năm nền văn minh còn lại hiện vẫn đang tồn tại (Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Hồi giáo, phương Tây). Shmuel Eisenstadt tính thêm nền văn minh Do Thái thành sáu nền văn minh đang tồn tại.

Vào năm 1500, các đế quốc tương lai của châu Âu chiếm khoảng 10% bề mặt thế giới và cùng lắm chỉ chiếm 16% tổng dân số toàn cầu. Vào năm 1913, 11 đế quốc phương Tây kiểm soát gần ba phần năm tổng lãnh thổ và dân số và hơn ba phần tư (tới 79%) sản lượng kinh tế toàn cầu

Page 39 @ 14 June 2022 12:32 AM

Ngay cả chủ nghĩa vô thần được phương Tây chủ trương giờ cũng đang phát triển rất ấn tượng.

---

really? to check

Page 40 @ 14 June 2022 12:35 AM

thực dân định cư hay thực dân bóc lột – sẽ gây ra những tác động dài hạn rất khác nhau

Page 42 @ 14 June 2022 12:39 AM

mắc kẹt trong cái “bẫy cân bằng mức cao”[72

Page 43 @ 14 June 2022 12:40 AM

Nhưng vào năm 1500 thì sao? Như chúng ta sẽ thấy khi đọc cuốn sách này, công nghệ Trung Quốc, toán học Ấn Độ và thiên văn học Ả-rập đã đi trước phương Tây nhiều thế kỷ.

Page 44 @ 14 June 2022 12:42 AM

Tây Âu dẫn đầu thế giới trong việc phát triển con đường tìm kiếm tri thức độc lập

Page 44 @ 14 June 2022 12:42 AM

phương thức vận hành ấy phát triển được cần phải có thêm những yếu tố khác: Đó là các trung gian tài chính và việc cai trị tốt

Page 45 @ 14 June 2022 12:44 AM

Trên các bình nguyên phía đông của lục địa Âu Á, các đế chế phương Đông vững như bàn thạch đã bóp nghẹt mọi canh tân; trong khi đó tại rìa phía Tây trập trùng đồi núi và bị chia cắt bởi những con sông, nhiều nền quân chủ và các thành bang đều tham gia vào hoạt động cạnh tranh và giao lưu đầy sáng tạo

Page 46 @ 14 June 2022 12:45 AM

Cạnh tranh Khoa học Quyền tư hữu đất đai Y học Xã hội tiêu dùng Đạo đức lao động

Hai con sông

Page 60 @ 15 June 2022 07:06 AM

hoàng đế vĩ đại nhất của triều Minh này không bao giờ làm gì nửa vời. Vĩnh Lạc đại điển, do ông lệnh triệu tập 2.000 học giả để thực hiện, gồm trên 11.000 tập

Viên hoạn quan và con kỳ lân

Page 71 @ 16 June 2022 12:57 AM

Từ năm 1500, bất kỳ ai ở Trung Hoa bị phát hiện đóng con thuyền có hai cột buồm trở lên đều bị khép tội tử hình

Cuộc đua gia vị

Page 73 @ 16 June 2022 12:59 AM

Với người châu Âu, bơi vòng châu Phi không phải là để đem về mấy “tặng vật tượng trưng” cho vị vua kiêu ngạo nào đó, mà là để vượt trước các đối thủ, cả về kinh tế, lẫn về chính trị

---

fact? may be not

Page 78 @ 16 June 2022 01:06 AM

Châu Âu khó bị xâm nhập hơn bằng những đoàn kỵ binh – và do đó ít cần phải đoàn kết lại với nhau

Page 78 @ 16 June 2022 01:06 AM

Có lẽ những con ngựa Mông Cổ chỉ thích đồng cỏ thảo nguyên

---

luck or probability?

Page 81 @ 18 June 2022 12:24 AM

sự vỡ vụn chính trị đặc trưng cho châu Âu lại ngăn chặn được sự xuất hiện của cái gì đó mơ hồ giống với Đế chế Trung Hoa

Page 83 @ 18 June 2022 07:18 AM

Các món nợ và quà cống vua trở thành bí quyết bảo đảm sự tự trị của Thành phố

Page 84 @ 18 June 2022 07:20 AM

nếu một nhà thờ thành phố nào đó trưng ra một mặt đồng hồ mới, đối thủ cạnh tranh gần nhất của nó sẽ lập tức buộc phải bám sát ngay

Page 87 @ 18 June 2022 07:25 AM

Ngôn ngữ viết, trung tầm nền văn minh Trung Hoa, được thiết kế để sản sinh ra một thiểu số người ưu tú, thủ cựu, bảo hoàng và loại bỏ quần chúng ra rìa, xa khỏi hoạt động của họ

Cuộc phong tỏa

Page 97 @ 18 June 2022 07:40 AM

Triết học có nguồn gốc từ người Hồi giáo”

---

to be clarified

Kính hiển vi

Page 109 @ 18 June 2022 07:55 AM

Trong suốt thế kỷ XVI, các thành phố có nhà in phát triển nhanh hơn rất nhiều so với những nơi không có nhà in

---

not a causation

Page 116 @ 18 June 2022 10:45 AM

Ngay cả Newton cũng đắm mình trong thuật luyện kim. Hooke chết vì dùng thuốc lang băm để chữa chứng khó tiêu

Page 117 @ 18 June 2022 10:50 AM

quyền tối thượng vô hạn định của tôn giáo trong thế giới người Hồi giáo. Cho đến cuối thế kỷ XI, những giáo sĩ đạo Hồi có ảnh hưởng bắt đầu biện bác rằng việc nghiên cứu triết học Hy Lạp không thể sánh với việc truyền bá Kinh Coran

Page 120 @ 18 June 2022 10:55 AM

Vào năm 1675, khi vua Charles II ủy nhiệm cho Wren thiết kế Đài thiên văn Hoàng gia ở Greenwich, chắc chắn ông không hy vọng Wren sẽ tiên đoán kết quả của các trận đánh

Page 121 @ 18 June 2022 10:56 AM

Không phải ngẫu nhiên khi ba trong số những phát minh công nghệ quan trọng nhất của thế giới – máy hơi nước của James Watt (1764), thời kế của John Harrison (1761), và guồng nước của Richard Arkwright (1769) – lại được sáng chế tại cùng một quốc gia trong cùng một thập niên

Osman và Fritz

Page 127 @ 19 June 2022 03:03 PM

The Anti-Machiavel (Chống Machiavel) – một trong những cách phản bác của hoàng gia đối với cuốn The Prince (Quân Vương) – cẩm nang cho người cai trị, mang triết lý bi quan yếm thế của Niccolo Machiavelli xứ Florence

Page 140 @ 19 June 2022 04:17 PM

Đầu những năm 1740, Robins áp dụng vật lý học Newton vào các bài toán pháo binh, sử dụng những phương trình vi phân để mô tả chính xác tác động của sức cản không khí lên quỹ đạo của các viên đạn tốc độ cao (bài toán mà Galileo đã không giải được

Từ Istanbul đến Jerusalem

Page 150 @ 19 June 2022 04:28 PM

Để chắc chắn, người Thổ Nhĩ Kỳ đã thay đổi kiểu cách trang phục của họ kể từ sau Thế chiến thứ Nhất sao cho ngày càng phù hợp với các tiêu chí phương Tây, y như người Nhật Bản đã làm sau cuộc Duy tân Minh Trị

Page 153 @ 19 June 2022 04:33 PM

Israel – tuyên bố Jerusalem là thủ đô của họ[136] – bị đe dọa từ mọi phía bởi các lực lượng Hồi giáo: Hamas tại các lãnh thổ bị chiếm đóng ở Gaza (mà nay nó đang kiểm soát), lực lượng bờ Tây sông Jordan, Herbollah tại nước Lebanon láng giềng, Iran về phía Đông, kể cả Ả-rập Saudi. Tại Ai Cập và Syria, người Israel chứng kiến người Hồi giáo xâm lấn chống lại các chính phủ thế tục. Thậm chí nước Thổ Nhĩ Kỳ anh em truyền thống giờ đây đang dịch chuyển về phía thân Hồi giáo và chống chủ nghĩa phục quốc Do Thái, với một chính sách ngoại giao Tân-Ottoman đang hình thành

---

to recheck

Tân thế giới

Page 158 @ 19 June 2022 04:37 PM

Tầm quan trọng thực sự của việc chiếm lĩnh và thực dân hóa các lục địa châu Mỹ là ở chỗ; đó là một trong những thực nghiệm tự phát lớn nhất trong lịch sử: đem hai nền văn hóa phương Tây ra khỏi lãnh thổ vốn có, áp đặt lên các dân tộc và vùng đất khác nhau – Anh quốc lên Bắc Mỹ, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha lên Nam Mỹ. Rồi đánh giá sự ưu việt

Page 159 @ 19 June 2022 04:38 PM

Trên thực tế, có một ý tưởng đã làm nên sự khác biệt căn bản giữa châu Mỹ thuộc Anh và châu Mỹ thuộc Tây Ban Nha – đó là ý tưởng về cách thức người dân phải quản trị chính mình

Page 159 @ 19 June 2022 04:38 PM

Đó là một xã hội dựa trên ý kiến của nhân dân

Page 161 @ 19 June 2022 04:39 PM

Một chiếc chở những “người chinh phục”, chiếc kia chở những “lao động hợp đồng

Page 164 @ 19 June 2022 04:42 PM

bức tường khổng lồ phía Bắc của thành lũy Sacsayhuamán tại kinh đô Cuzco gồm những tảng đá 200 tấn xếp chặt khít một cách hoàn hảo

Page 166 @ 19 June 2022 04:46 PM

nhà vua sở hữu tất cả mọi đất đai. Câu chuyện về quyền sở hữu đất đai ở Bắc Mỹ lại hoàn toàn khác.

Miền đất của tự do

Page 169 @ 22 June 2022 12:51 AM

việc nước Anh bước đi trên con đường dẫn tới chủ nghĩa nghị viện; còn Tây Ban Nha đi xuống con đường hoa anh thảo[143] tới chủ nghĩa chuyên chế

Page 171 @ 22 June 2022 12:54 AM

Sự ra đi của những người di cư cũng gián tiếp làm lợi cho những người sợ phiêu lưu – những người ở lại phía sau được hưởng lợi từ sự tăng giá nhân công

Page 177 @ 23 June 2022 07:52 PM

mối liên kết giữa đại diện chính trị với quyền sở hữu đất

Page 178 @ 24 June 2022 11:43 PM

một hệ thống rất có ý nghĩa đối với các thuộc địa, nơi đất thì nhiều mà lao động thì thiếu

Page 182 @ 24 June 2022 11:48 PM

những ai đến từ các miền khác để canh tác ở đây chắc chắn sẽ có những quan niệm khác biệt về tín ngưỡng, sự tự do mà họ mong đợi cho phép họ được khác biệt, và sẽ không có lý do nào để chúng ta, vì vấn đề này, mà xua đuổi họ

Những cuộc cách mạng Mỹ

Page 193 @ 27 June 2022 12:32 AM

Thứ nhất là Nam Mỹ hoàn toàn không có kinh nghiệm gì về quá trình ra quyết định dân chủ – một loại hoạt động đã thành nề nếp ở các nghị viện thuộc địa Bắc Mỹ ngay từ buổi đầu

Page 195 @ 27 June 2022 12:35 AM

Vấn đề thứ hai đụng chạm tới sự phân bố đất đai bất bình đẳng

Page 196 @ 27 June 2022 12:36 AM

không xảy ra tại Mỹ Latin do có sự chống đối của những nhóm lợi ích trong việc bảo tồn các khu đất rộng lớn ở vùng nông thôn và duy trì lao công rẻ mạt ở các thành phố duyên hải đông đúc

Page 196 @ 27 June 2022 12:36 AM

Tỉ lệ chủ đất ở nông thôn của Canada thậm chí còn cao hơn, 87% – Australia, New Zealand, và cả ở các phần châu Phi thuộc Anh cũng có những kết quả tương tự. Điều đó khẳng định rằng, ý tưởng làm phân tán rộng rãi giới chủ đất (da trắng) là đặc trưng của Anh quốc chứ không phải nước Mỹ

Page 196 @ 27 June 2022 12:37 AM

Khó khăn thứ ba, có liên quan chặt chẽ, là “tính đa dạng chủng tộc và sự phân biệt chủng tộc” ở Nam Mỹ gay gắt hơn rất nhiều

Page 198 @ 27 June 2022 12:40 AM

Ở châu Mỹ thuộc Tây Ban Nha, người Anh-điêng không chỉ đông đảo hơn mà còn là lực lượng lao động không thể thiếu cho hệ thống encomienda (vùng đất “được giao phó”) do ở đây không có nhập cư quy mô lớn

Page 199 @ 27 June 2022 12:41 AM

Hết lần này đến lần khác, các thực nghiệm dân chủ đều thất bại, vì ngay khi có dấu hiệu bị chiếm đất, các tầng lớp giàu có nhất loạt trở thành những caudillo (tư lệnh địa phương) để phục hồi nguyên trạng bằng bạo lực. Đó không phải là phương thuốc cho tăng trưởng kinh tế.

Page 200 @ 27 June 2022 12:42 AM

Hoa Kỳ chỉ có một bản hiến pháp, có thể sửa đổi nhưng không thể xâm phạm; Venezuela thì có tới 26 bản hiến pháp, tất cả ít nhiều đều bị thay thế

Page 200 @ 27 June 2022 12:43 AM

Hoa Kỳ, nơi hiến pháp được thiết kế để củng cố cho “một chính phủ theo luật pháp chứ không theo một người”, ở Mỹ Latin hiến pháp được dùng như công cụ để lật đổ luật pháp

Số phận của những Gullahs

Page 215 @ 28 June 2022 07:25 AM

Nền văn minh, như ông hiểu, đã bén rễ nảy chồi thành công trên đất Bắc Mỹ – và thành công ngay tại những nơi nằm dưới quyền cai trị của người Anh, như ở Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Nó cũng đã tốt tươi ở những vùng hoang vu cằn cỗi của châu Úc. Vì sao ở châu Phi thì không như thế

Lời tiên tri của Burke

Page 222 @ 28 June 2022 08:11 AM

Tuổi thọ bình quân toàn cầu khoảng năm 1800 chỉ là 28,5 tuổi

Page 224 @ 28 June 2022 08:12 AM

Thời gian biểu của tiến bộ trong tuổi thọ đặc biệt đáng ngạc nhiên vì nó xảy ra trước khi có các loại thuốc kháng sinh (nhất là streptomycin để phòng bệnh lao), thuốc diệt khuẩn DDT[169] và các vắc-xin khác ngoài vắc-xin phòng bệnh đậu mùa và sốt vàng da được phát minh vào kỷ nguyên đế quốc (xem ở dưới). Chứng cứ cho thấy đã có các cải thiện bền vững trong y tế cộng đồng trên diện rộng, làm nguy cơ giảm tử vong do các bệnh về đường tiêu hóa, sốt rét và lao phổi.

Page 236 @ 03 July 2022 01:43 AM

Có phải một Nhà nước Pháp tập quyền dễ sản sinh ra một Napoleon hơn là một Liên bang Hợp chủng quốc phân quyền?

Sự tàn phá của chiến tranh

Page 240 @ 03 July 2022 10:19 AM

cai trị của người Pháp đã đem theo một thay đổi căn bản đối với trật tự pháp lý bằng cách đưa vào bộ luật dân sự mới mà ông ta bảo trợ

Page 241 @ 03 July 2022 10:20 AM

Đơn giản bởi vì việc đế chế của ông không tồn tại được lâu không có nghĩa là ông thiếu một tầm nhìn chính trị. Với Napoleon, chiến tranh không phải là sự kết thúc, mà như Clausewitz hiểu, nó là sự theo đuổi được vũ trang nhằm hướng tới một đường lối chính trị

Page 242 @ 03 July 2022 10:24 AM

Giữa hai trận chiến Trafagar và Waterloo, lợi nhuận trung bình của công trái vĩnh viễn ở Pháp cao hơn 2% so với công trái hợp nhất ở Anh

Page 243 @ 03 July 2022 10:36 AM

Đôi khi người ta suy nghĩ sai lầm rằng công cuộc công nghiệp hóa sớm hơn ở nước Anh đã tạo nên một ưu thế so với Napoleon. Thực ra chính là thương mại và tài chính làm nên điều đó chứ không phải sắt thép hay máy hơi nước

Page 245 @ 03 July 2022 10:40 AM

Tất cả những điều này giúp minh họa nét đặc trưng nổi bật nhất của chủ nghĩa đế quốc Pháp: đặc tính cách mạng kéo dài rất lâu. Đế quốc Anh bảo thủ về xã hội theo bản năng; mỗi năm trôi qua, các nhà điều hành của nó càng tin tưởng hơn vào tầng lớp tinh hoa bản địa, càng thấy thoải mái hơn với việc cai trị gián tiếp thông qua những người đứng đầu bộ lạc và những maharajahs (các hoàng tử Ấn Độ). Nhưng người Pháp thì vẫn luôn ôm ấp hy vọng rằng quyền tự do, bình đẳng và tình thân theo Bộ luật Napoleon cùng với thực phẩm đóng hộp (một sáng kiến khác của Napoleon) là những thứ hàng hóa có thể xuất khẩu đi khắp mọi nơi.

---

correct? how about VN

Page 246 @ 03 July 2022 10:43 AM

Đối với người Anh, đế chế là một hệ thống cấp bậc giống như xã hội là một hệ thống giai cấp

Page 246 @ 03 July 2022 10:43 AM

người dân thuộc địa đều phải được chuyển hóa thành người Pháp sao cho nhanh nhất có thể. Theo tiếng lóng của thời bấy giờ, người châu Phi phải được “đồng hóa

Page 248 @ 03 July 2022 11:03 AM

Thách thức to lớn nhất là việc thu hút các công chức có đủ năng lực từ nước Pháp. Một trong những người kế nhiệm của Faidherbe đã nhận xét thẳng thừng rằng, nói chung, những ai tình nguyện đến Tây Phi phục vụ đều là “những người hoặc không thỏa hiệp được ở quê hương hoặc không có nghề nghiệp dễ kiếm sống

Page 251 @ 03 July 2022 11:13 AM

Bài ca tụng mỉa mai sâu cay nhất dành cho chủ nghĩa đế quốc Pháp đã được Nguyễn Ái Quốc viết vào năm 1922

Những thầy thuốc không biên giới

Page 257 @ 03 July 2022 11:21 AM

nếu thiếu những cải thiện về y tế công cộng thì đường sắt chỉ khiến các bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh hơn, làm tăng nguy cơ bùng phát thành dịch

Những cái đầu lâu từ đảo Cá Mập

Page 265 @ 03 July 2022 11:35 AM

niệm liên quan đến “vệ sinh chủng tộc” cuối cùng mới bị nghi ngờ vì người ta đã nhận ra rằng sự khác biệt giữa các chủng tộc là khá nhỏ, trong khi sự đa dạng bên trong một chủng tộc lại rất rộng

Nỗi ô nhục đen

Page 291 @ 03 July 2022 12:14 PM

Tuy nhiên, các cuộc chiến tranh thế giới đã là sự báo ứng khủng khiếp cho thói kiêu ngạo đeo đuổi sứ mệnh khai hóa văn minh, khi tất cả các nước đế quốc châu Âu đều sử dụng những biện pháp mà họ từng làm ở châu Phi (dù với mức độ tàn bạo khác nhau) để thanh trừ lẫn nhau

Page 291 @ 03 July 2022 12:15 PM

một mô hình mới của cuộc văn minh hóa đã được hình thành, không tập trung vào thực dân hóa mà vào tiêu dùng. Vào năm 1945, đã đến lúc người phương Tây từ bỏ vũ khí và cầm lấy túi mua hàng – cởi bỏ quân phục và mặc vào chiếc quần jeans

Sự ra đời của xã hội tiêu dùng

Page 294 @ 03 July 2022 12:17 PM

nhưng ma thuật của công nghiệp hóa chính là ở chỗ công nhân vừa là người sản xuất đồng thời cũng là người tiêu thụ

Page 295 @ 03 July 2022 12:18 PM

chúng ta thấy một trong những nghịch lý lớn nhất của lịch sử hiện đại: một hệ thống kinh tế được thiết kế nhằm mang lại sự chọn lựa vô hạn cho từng cá nhân cuối cùng lại làm cho nhân loại thành đồng nhất

Page 299 @ 06 July 2022 03:41 PM

Hệ thống thông luật có vẻ như đã tạo điều kiện cho việc hình thành các tập đoàn và bảo vệ các chủ nợ tốt hơn so với các hệ thống luật ở Lục địa được dẫn dắt bởi Bộ Luật Dân sự Napoleon

Page 300 @ 06 July 2022 03:46 PM

Những người đương thời cho rằng, trong các thập kỷ then chốt khi công nghiệp hóa vừa mới bắt đầu, hệ thống chính trị và pháp luật Anh không hề dành ưu đãi cho nền công nghiệp còn non nớt. “Sự thối nát cũ kỹ” là từ mà nhà bút chiến cực đoan William Cobbett (1763-1835) dùng để nói về cách nghị viện, nhà vua và thành phố cản trở lẫn nhau

Page 301 @ 06 July 2022 07:21 PM

nhất là, giá cả lao động tại Anh cao hơn tại Lục địa – và bất cứ nơi nào khác

Page 301 @ 06 July 2022 07:21 PM

Lương của công nhân ở Trung Quốc và Nam Ấn thậm chí còn thấp hơn (không chỉ bởi vì năng suất lúa gạo ở châu Á cao hơn so với lúa mì ở châu Âu

Page 301 @ 06 July 2022 07:21 PM

Thứ hai, than đá ở Anh rất dồi dào, dễ khai thác và do đó rẻ hơn nhiều so với bên kia eo biển Anh

Page 302 @ 06 July 2022 07:23 PM

Vì hiệu quả của công nghệ đã được cải thiện nên xét về mặt kinh tế nó trở nên hấp dẫn ngay cả ở những nơi lao động rẻ hơn và than đá hiếm hơn

Page 306 @ 06 July 2022 07:27 PM

Trong lịch sử chưa từng có ai như hai ông, sống dựa vào “vua vải sợi” nhưng lại xây dựng học thuyết để trừ khử nó

Page 308 @ 06 July 2022 07:30 PM

Người Hy Lạp đã hoàn toàn đúng ở điểm này. Nếu không có nô lệ gánh vác công việc nặng nhọc, nguy hiểm và tẻ nhạt thì văn hóa và sự suy tưởng cũng sẽ không thể có. Bắt con người làm nô lệ là sai trái, bất toàn và phi đạo đức. Tương lai của thế giới phụ thuộc vào chế độ nô lệ và biến máy móc làm nô lệ

Page 319 @ 06 July 2022 07:47 PM

Gandhi (1869-1948) đã công nhận máy khâu Singer là “một trong rất ít những thứ hữu dụng từng được sáng chế ra” – đó là lời khen ngợi chân thành từ một người thậm chí coi thường cả nền y học hiện đại.

Rẽ ngoặt về phương Tây

Page 321 @ 06 July 2022 07:49 PM

Nếu như kênh Suez làm giảm 2̷5 quãng đường từ London đến Bombay thì kênh Panama làm giảm 1̷3 chi phí vận chuyển bằng đường hàng hải từ bờ Đông sang bờ Tây Hoa Kỳ

Page 323 @ 06 July 2022 07:53 PM

Người ta phát hiện ra rằng trong tiếng Nhật, “bộ đồ com-lê” là “sebiro”, tức Savile Row (tên hiệu may ở phố Savile nói trên). Thậm chí ngày nay các bộ đồ tốt nhất ở Tokyo đều do người Anh thiết kế và thương hiệu “Eikokuya” (England Store) trở nên rất phổ biến

Page 324 @ 06 July 2022 07:55 PM

Phải chăng nguyên nhân nằm ở hệ thống chính trị của họ? Các thể chế giáo dục của họ? Văn hóa của họ? Hay là do cách ăn mặc của họ? Bởi không có gì chắc chắn nên người Nhật quyết định không lựa chọn gì hết. Họ sao chép mọi thứ.

Page 328 @ 06 July 2022 09:04 PM

Zaibatsu – nổi bật lên thành những đối thủ áp đảo trong nền kinh tế: Mitsui, Mitsubishi, Sumitomo và Yasuda

Page 329 @ 06 July 2022 09:08 PM

Ngày nay người ta giải thích rằng, nguyên nhân có thể là do “điều kiện làm việc quá là tồi tệ: thiếu quạt gió, thời gian rảnh rỗi quá nhiều, kết hợp với nhiệt độ và dịch bệnh ở Lancashire hay Lowell”. Điều khó lý giải được là vì sao một nước châu Á khác là Nhật Bản lại đạt được năng suất cao nhanh như vậy, đến mức cho đến những năm 1930 khiến 15% các nhà máy dệt ở Bombay phải đồng loạt đóng cửa.

Page 331 @ 06 July 2022 09:09 PM

Cuộc đụng độ đầu tiên với người phương Tây đến vào đúng năm 1904 bằng cuộc chiến tranh Nga-Nhật tại Mãn Châu. Chiến thắng quyết định của Nhật trên biển lẫn trên bộ đã phát đi một tín hiệu cho thế giới: không hề tồn tại cái gọi là vận mệnh thống trị của phương Tây

Vũ điệu cuồng tham giàu có

Page 332 @ 06 July 2022 09:11 PM

Chuyên chế của những người vô sản – thực tế là chuyên chế của những người lãnh đạo Bolshevik – là đóng góp riêng của Lenin

Page 334 @ 06 July 2022 09:15 PM

Khi các chính phủ xoay xở để bảo hộ nền công nghiệp của mình bằng cách nâng cao biểu thuế – biểu thuế suất Smoot-Hawley của Mỹ đẩy mức thuế nhập khẩu hàng may mặc lên 46% – toàn cầu hóa thất bại

Page 337 @ 06 July 2022 09:17 PM

Làm thế nào để thoát khỏi cái bẫy lạm phát? Khi thương mại ngủ mê mệt và nhập khẩu tư bản đóng băng, lời khuyến cáo của Keynes về thúc đẩy chi tiêu công cho các công trình công cộng nhờ đi vay trở nên hợp lý

Page 337 @ 06 July 2022 09:18 PM

bao nhiêu người đã chết cho mỗi tấn thép được làm ra dưới thời Stalin (câu trả lời là 19

Page 340 @ 11 July 2022 06:37 AM

Thế chiến thứ Hai là cuộc chiến giữa bốn phiên bản khác nhau của nền văn minh phương Tây: chủ nghĩa xã hội quốc gia, chủ nghĩa cộng sản Xô-viết, chủ nghĩa đế quốc châu Âu (mà Nhật Bản đã chọn theo) và chủ nghĩa tư bản Hoa Kỳ

Page 349 @ 11 July 2022 06:55 AM

Có lẽ bí mật lớn nhất của toàn bộ cuộc Chiến tranh Lạnh là vì sao “thiên đường của giai cấp công nhân” lại không sản xuất nổi một chiếc quần jeans

”Vị thần” quần Jeans

Page 363 @ 11 July 2022 07:12 AM

nếu không có giá bán đúng nghĩa, nguồn lực sẽ không được phân bổ hợp lý; các quan chức tham nhũng hạn chế sản lượng đầu ra để tăng đến mức tối đa những nguồn thu bất hợp pháp cho riêng mình; công nhân giả vờ làm việc còn người quản lý giả vờ trả lương cho họ

Page 365 @ 11 July 2022 07:15 AM

Điều quan trọng nhất là Liên Xô và các vệ tinh của nó đã không thể trở thành một xã hội tiêu dùng

Đạo lý công việc và đạo lý ngôn từ

Page 374 @ 11 July 2022 11:54 PM

Đạo Tin Lành, hay đúng hơn là thứ đạo lý đặc biệt – cần cù và tiết kiệm – gắn liền với nó

Page 380 @ 12 July 2022 08:18 AM

các giáo đồ Tin Lành coi sản xuất và tiết kiệm là cách để thể hiện lòng thành tín ngoan đạo của mình

Page 380 @ 12 July 2022 08:18 AM

khuynh hướng tư bản chủ nghĩa hoàn toàn có nguồn gốc tín ngưỡng

Page 380 @ 12 July 2022 08:20 AM

Suốt hầu hết dòng lịch sử, con người làm việc để sống. Nhưng người theo đạo Tin Lành lại sống để làm việc. Theo Weber, chính đạo lý lao động đó đã làm nảy sinh chủ nghĩa tư bản hiện đại mà ông định nghĩa là “thứ chủ nghĩa tư bản lương thiện, thiên về vật chất với việc tổ chức hợp lý các nguồn lao động tự do”.

Page 381 @ 12 July 2022 08:24 AM

Nhiều bước đi đầu tiên hướng tới linh hồn chủ nghĩa tư bản đã diễn ra từ trước cuộc Cải cách, tại thị trấn Lombardy và Flander; trong khi nhiều nhà Cải cách (Tin Lành) hàng đầu thì lại bộc lộ quan niệm chống tư bản rất rõ rệt

Page 382 @ 12 July 2022 08:24 AM

nghiên cứu thực nghiệm trên quy mô lớn của 276 thành phố nước Đức giữa các năm 1300 và 1900 đã xác nhận “không thấy có tác động của đạo Tin Lành lên tăng trưởng kinh tế

Page 382 @ 12 July 2022 08:28 AM

Năm 1700, thu nhập đầu người của các nước Tin Lành đã vượt qua các nước Công giáo; và cho đến năm 1940 dân cư ở các nước Công giáo nghèo đi tới 40% so với dân cư ở các nước Tin Lành. Từ những năm 1950, các nước thuộc địa trước đây theo đạo Tin Lành cũng có đời sống kinh tế tốt hơn so với các thuộc địa theo Công giáo, mặc dù tín ngưỡng không lý giải đầy đủ cho sự khác biệt ấy

Hãy nhận lấy niềm vui của bạn

Page 385 @ 12 July 2022 08:42 AM

Người châu Âu không chỉ làm việc ít mà còn cầu nguyện ít hơn – và tin đạo ít hơn

Page 390 @ 12 July 2022 08:49 AM

chúng ta cần phải nhớ rằng Hoa Kỳ cũng đã hưởng thụ tất cả những khoái cảm trần thế ấy trong khi vẫn là một quốc gia Ki-tô giáo

Page 392 @ 19 July 2022 12:34 AM

Nếu anh muốn trục xuất tôn giáo khỏi văn minh châu Âu, anh chỉ có thể làm được bằng một hệ thống giáo lý khác; và một hệ thống như vậy ngay từ đầu đã phải thâu tóm hết mọi đặc trưng tâm lý học của tôn giáo – cùng một sự thánh thiện, lòng cố chấp, không dung thứ, cùng một sự cấm đoán tư tưởng – để tự bảo vệ chính nó. Điều này có vẻ như chắc chắn đã đúng vào những năm 1930, khi cả Stalin và Hitler đều truyền bá tư tưởng sùng bái kỳ quặc của mình. Trong cả hai trường hợp, thứ tôn giáo chính trị chuyên chế đều không thể khống chế được cái bản năng nguyên thủy mà Freud mô tả trong lý thuyết tôn giáo của ông

Page 398 @ 19 July 2022 12:41 AM

Trong khi ở châu Âu, cuộc Cải cách đã bị “dân tộc hóa” với việc thành lập những Giáo hội quốc giáo như Giáo hội Anh hay Giáo hội Trưởng lão E-cot, thì ở Hoa Kỳ luôn có sự tách biệt rành rọt giữa tôn giáo và nhà nước, cho phép cạnh tranh cởi mở giữa nhiều hệ phái Tin Lành khác nhau

Page 398 @ 19 July 2022 12:42 AM

Trong tôn giáo cũng như trong kinh doanh, sự chuyên chế nhà nước luôn không hiệu quả

Page 398 @ 19 July 2022 12:42 AM

trợ giúp hào phóng từ phía chính phủ và sự kiểm soát tối thiểu đối với việc chỉ định các mục sư, linh mục

Jerusalem Trung Hoa

Page 410 @ 20 July 2022 12:13 AM

Trong mắt ông, Ki-tô giáo đang làm cho Trung Quốc phồn thịnh bởi nó mang lại một khuôn khổ đạo đức cho mọi người phấn đấu để trụ vững trong cuộc chuyển biến xã hội vô cùng nhanh chóng

Page 411 @ 20 July 2022 12:14 AM

Giống như ở châu Âu và Mỹ Tin Lành thời đầu Cách mạng Công nghiệp, các cộng đồng công giáo lồng ghép được cả hai thứ: các mạng lưới tín dụng và chuỗi cung ứng các tín đồ có uy tín và đáng tin cậy

Page 413 @ 20 July 2022 12:18 AM

Nền tảng đạo đức Ki-tô giáo của cuộc sống xã hội và văn hóa là cái làm nảy nở tư bản chủ nghĩa và sau đó là sự chuyển đổi thành công tới nền chính trị dân chủ

Page 415 @ 20 July 2022 12:19 AM

một báo cáo trình bày ba yêu cầu để phát triển kinh tế bền vững: Quyền tư hữu là một nền tảng, Luật pháp là một lính gác và Đạo đức như một giá đỡ.

Kết luận: Các đối thủ

Page 429 @ 22 July 2022 12:15 AM

Nếu một nhà nước bành trướng quá mức về chiến lược… thì có nguy cơ nó sẽ phải đối mặt với những khoản chi tiêu quá sức vượt qua cả những lợi ích tiềm tàng từ việc bành trướng ra bên ngoài

Page 431 @ 22 July 2022 12:17 AM

Sẽ thế nào nếu lịch sử không vận hành kiểu chu kỳ, chậm rãi mà phi-tuần hoàn – đôi lúc gần như dừng lại và cũng có khả năng tăng tốc mạnh mẽ

Page 431 @ 22 July 2022 12:18 AM

như các mùa trong năm mà giống với thời gian co giãn của những giấc mơ của chúng ta

Page 433 @ 22 July 2022 12:21 AM

Trái với lời dự đoán của kinh tế học kinh điển rằng sự cạnh tranh làm triệt tiêu lợi nhuận, trong một nền kinh tế phức hợp, sự gia tăng lợi nhuận là hoàn toàn có thể.

Page 437 @ 22 July 2022 12:25 AM

gặp trục trặc bất ngờ và bi thảm chứ không theo chu kỳ chậm rãi từ Arcadia đến Apogee rồi đến Armageddon

Page 446 @ 24 July 2022 09:18 AM

Pha tiếp theo của cuộc khủng hoảng hiện nay có thể bắt đầu khi cũng các nhà đầu tư ấy quả quyết đòi quyền lợi tín dụng từ chính phủ Hoa Kỳ

Page 446 @ 24 July 2022 09:18 AM

không phải tỉ lệ nợ trên GDP là thứ quyết định khả năng thanh toán nợ của chính phủ mà là lãi suất do nhà đầu tư đòi hỏi

Page 446 @ 24 July 2022 09:19 AM

Thu lợi từ trái phiếu có thể tăng rất nhanh nếu những kỳ vọng về sự thay đổi khả năng thanh toán nợ của chính phủ hoặc sự ổn định tiền tệ trong tương lai, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng ngân sách vốn đã tồi tệ bằng cách tăng chi phí trả lãi cho những khoản nợ mới

Page 457 @ 24 July 2022 09:35 AM

hệ thống kinh tế và chính trị không thực sự có tính cạnh tranh, bất động sản hay thị trường chứng khoán trở thành bong bóng và tan vỡ có thể đè nặng lên toàn đất nước với các ngân hàng ngắc ngoải, tăng trưởng dậm chân tại chỗ và giảm phát xảy ra – cảnh ngộ của Nhật Bản trong suốt hai thập kỷ vừa qua

Page 458 @ 24 July 2022 09:36 AM

Nhóm 0,4% người Trung Quốc chiếm hữu gần 70% của cải đất nước.

Page 459 @ 24 July 2022 09:38 AM

Sau khi chính sách “Một con” được áp dụng vào năm 1979, vào năm 2003 Trung Quốc sẽ là nước có dân số già hơn đáng kể so với nước Ấn Độ láng giềng có diện tích tương đương

Page 459 @ 24 July 2022 09:39 AM

Nhưng lịch sử đã chứng tỏ rằng thanh niên trẻ không có phụ nữ rất dễ lựa chọn chủ nghĩa dân tộc cực đoan để làm cách mạng

Page 463 @ 24 July 2022 09:44 AM

Thật ra, những gì đã từng giúp cho phương Tây vượt trên phần còn lại của thế giới không còn là độc quyền của chúng ta nữa

Page 464 @ 24 July 2022 09:45 AM

Hơn nửa thiên niên kỷ qua, không có nền văn minh nào có thể làm tốt hơn việc tìm ra và đào tạo những thiên tài ẩn mình trong cái đuôi dài phía tay phải đường phân bố tài năng

Page 465 @ 24 July 2022 09:54 AM

Churchill đã nắm bắt được một điểm căn bản khi ông định nghĩa “Nguyên lý trung tâm của nền văn minh (phương Tây)” chính là “sự phục tùng của giới cai trị đối với các tập tục đã ổn định của nhân dân và ý chí của họ, như đã được thể hiện trong Hiến pháp”:

Page 466 @ 24 July 2022 09:55 AM

Ngày nay, cũng như sau này, mối đe dọa lớn nhất đối với văn minh phương Tây không phải do các nền văn minh khác mang lại, mà chính bởi sự nhu nhược yếu hèn của chúng ta và sự dốt nát về lịch sử đã nuôi dưỡng nó

Generated at: 2022-07-31-15-44-56